Nie istnieje pojęcie bezpiecznego opalania – czerniak skóry lubi słońce!

Kochani, lato w pełni, a wraz z nim znacznie zwiększyła się częstotliwość badania znamion barwnikowych. I właśnie to skłoniło mnie do poruszenia tematu dermoskopii, znamion, opalania się i czerniaka…

CZERNIAK SKÓRY (MM- melanoma malignum) jest najgroźniejszym nowotworem ludzkim i najbardziej chimerycznym. Wywodzi się on z komórek barwnikowych- melanocytów. Zachorowalność na czerniaka skóry zwłaszcza u osób o jasnej karnacji, wzrosła w ciągu ostatnich lat na całym świecie. W Polsce odnotowuje się około 5 nowych przypadków na 100 000, co odpowiada w ostatnich latach około 3600 przypadków rocznie, porównywalnie u kobiet i mężczyzn. Najwięcej przypadków odnotowuje się w Australii- około 50 przypadków na 100 000 osób….

Średnia wieku chorych w chwili zachorowania to 51 lat. Standaryzowane współczynniki umieralności osiągają wartości 2,4/100 000 u mężczyzn i 1,5/100 000 u kobiet, co odpowiada w ostatnich latach 760 i 680 zgonom z powodu czerniaka…

W 70% przypadków czerniak powstaje na skórze „zdrowej”- wcześniej niezmienionej, a tylko w 30% gdy w przeszłości występowały jakieś zmiany barwnikowe. Znamiona są również zmianami melanocytowymi, łagodnymi, występującymi często na skórze ludzkiej. Szacuje się, że przeciętny dorosły ma około 20 znamion melanocytowych. Niewielki odsetek tych łagodnych zmian jest obecny już w chwili narodzin, podczas gdy większość z nich rozwija się w wieku późniejszym. W późniejszym okresie życia znamiona mogą ulegać zanikowi, jednak w obrębie niektórych z nich może dochodzić do transformacji nowotworowej i do rozwoju czerniaka.

Do najlepiej poznanych i najistotniejszych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na czerniaka można zaliczyć PROMIENIOWANIE ULTRAFIOLETOWE (UV), naturalne i sztuczne, obecność I oraz II fototypu skóry wg. Fitzpatricka (z poprzedniego wpisu wiecie już co to jest), zespół znamion atypowych, CZYNNIKI GENETYCZNE (obecność czerniaka w najbliższej rodzinie), stałe drażnienie mechaniczne lub chemiczne zmiany. Wpływ pozostałych czynników ryzyka, takich jak wiek, dieta, palenie papierosów, stosowanie leków hormonalnych, immunosupresja (zażywanie leków hamujących działanie układu immunologicznego) jest słabo udokumentowany.

Ekspozycja na UV jest JEDYNYM PEWNYM CZYNNIKIEM środowiskowym, odpowiedzialnym za rozwój MM. Stwierdzono, że szczególnie niekorzystne jest narażenie na UV w dzieciństwie, a liczne oparzenia słoneczne (czerwona, łuszcząca się skóra) przed 15 rokiem życia znacznie zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka u osób dorosłych. Z drugiej strony sporadyczne, rekreacyjne, intensywne przebywanie na słońcu w starszym wieku (wakacje w ciepłych krajach!!!) prowadzące do poparzenia skóry, uważane są również za czynnik ryzyka rozwoju MM. Wpływ sztucznych źródeł promieniowania UV (solaria) na powstawanie MM jest niezwykle istotny. Liczba znamion na skórze jest wprost proporcjonalna do ekspozycji na UV, szczególnie w dzieciństwie. Sama liczba znamion melanocytowych jest również niezależnym czynnikiem ryzyka powstawania czerniaka.

Znamiona podejrzane o rozrost nowotworowy, a wg. niektórych naukowców zlokalizowane w okolicach ciała, narażonych na uraz (stałe drażnienie przez kołnierzyk koszuli, pasek, biustonosz) powinny być usuwane chirurgicznie.

Rokowanie w MM skóry zależy przede wszystkim od wczesnego rozpoznania i jak najszybszego usunięcia WYŁĄCZNIE CHIRURGICZNEGO podejrzanej zmiany. Wraz z wzrostem zainteresowania społeczeństwa problematyką, dotyczącą wyglądu zmian barwnikowych, coraz więcej Pacjentów zgłasza się do Dermatologów celem diagnostyki zmian i bardzo słusznie!!! Każdy dorosły Pacjent (po 16 roku życia) powinien raz w roku zgłosić się na badanie dermoskopowe, a jeśli w rodzinie wystąpił czerniak- raz na 6 miesięcy. W trakcie rutynowego badania niezmiernie istotne jest badanie „od stóp do głów”, a nie przegląd wybiórczych znamion. Tak dokładna ocena pozwala uniknąć przeoczenia zmian, które mogą być wczesnym czerniakiem, a właśnie o poszukiwanie takich nam przede wszystkim chodzi!!!!

Obecnie podstawową metodą, pozwalającą na wczesne postawienie właściwego rozpoznania jest dermatoskopia i wideodermatoskopia (umożliwiająca utrwalenie obrazu zmian). Polega ona na oglądaniu powierzchni zmiany skórnej w powiększeniu, z wykorzystaniem światła i imersji. Badanie to ułatwia nam również diagnostykę znamion dysplastycznych, mogących prowadzić do transformacji nowotworowej oraz umożliwia kwalifikację takich zmian do usunięcia chirurgicznego wraz z badaniem histopatologicznym (jedynym ZŁOTYM STANDARDEM w diagnostyce MM).

Na obecnym etapie wiedzy jedyną skuteczną metodą leczenia czerniaka skóry jest chirurgiczne usunięcie znamion we wczesnym etapie zaawansowania nowotworu!!!!

Moi Drodzy podsumowując…do najlepiej poznanych i najistotniejszych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na czerniaka można zaliczyć tak uwielbiane przez większość Pacjentów opalanie się (choćby koszenie trawy bez koszulki, pracę w ogrodzie czy prace zawodowo wykonywane na zewnątrz a więc nie tylko leżenie na plaży!!!!) Na ten czynnik ryzyka, a raczej jego eliminację mamy wpływ (w odróżnieniu od czynnika genetycznego). To co możemy zrobić dla siebie i swojej skóry to unikać poparzeń słonecznych poprzez stosowanie kremów z wysokimi filtrami, już wspominałam w poprzednim poście, że NIE ISTNIEJE POJĘCIE BEZPIECZNEGO OPALANIA !!!

Podczas tych i każdych następnych wakacji nad morzem lub w górach pamiętajcie o zabraniu i stosowaniu odpowiednich aptecznych lub profesjonalnych preparatów do fotoprotekcji o SPF pomiędzy 30 a 50+. Osobiście rekomenduję DermoMedica Face and Body Mineral Cream SPF 30, który można stosować na każdy rodzaj skóry i w każdym wieku jest również bezpieczny dla dzieci.