Zmarszczki - rodzaje, przyczyny i zapobieganie

Zmiany w strukturze skóry to typowy znak dojrzewania organizmu. Cera zaczyna tracić swoją młodzieńczą gładkość mniej więcej w okolicy 30 roku życia, często rozpoczynając od delikatnych linii wokół oczu, popularnie określanych jako “kurze łapki”. Różnorodność tych charakterystycznych linii można określić na podstawie ich źródła i lokalizacji na ciele.

Czym są zmarszczki i co wpływa na ich powstawanie?

Faktycznie, zmarszczki to zmiany w topografii skóry, które mogą prezentować się jako płytkie nacięcia lub głębokie rowki. Najczęściej ujawniają się w miejscach, gdzie skóra jest najdelikatniejsza, takich jak twarz, szyja czy dekolt. Zmarszczki wiążą się z kilkoma kluczowymi procesami, w tym z:

• utratą jędrności skóry w wyniku zmniejszenia się ilości kolagenu i elastyny, które są naturalnymi składnikami odpowiadającymi za utrzymanie młodego wyglądu. Ekspozycja na różnorodne czynniki środowiskowe może przyspieszać ten proces, powodując, że skóra staje się mniej napięta i zaczyna się fałdować,
• odwodnieniem skóry – za jej nawilżenie i elastyczność odpowiada kwas hialuronowy, który z wiekiem jest produkowany w coraz mniejszych ilościach. To prowadzi do łatwiejszego wysuszania skóry i tworzenia drobnych linii,
• osłabieniem funkcji gruczołów łojowych oraz potowych i zmniejszeniem ilości lipidów w warstwie ochronnej skóry, co sprzyja odwodnieniu i podatności na drażniące czynniki, przyspieszając proces marszczenia się skóry.

Głębokość i rozmieszczenie zmarszczek nie zależy jedynie od genetycznych predyspozycji, ale w dużym stopniu od stylu życia i dbałości o skórę na co dzień. Częste przebywanie na słońcu bez ochrony, zmiany hormonalne podczas menopauzy, palenie tytoniu, ekspozycja na stres oksydacyjny, a nawet nasze nawyki podczas snu mogą wpływać na przyspieszenie procesu starzenia się skóry i sprawiać, że zmarszczki stają się bardziej widoczne i utrwalone.

Proces starzenia skóry a pojawianie się zmarszczek

Między 25. a 30. rokiem życia pojawiają się pierwsze delikatne zmarszczki mimiczne, zwane “kurzymi łapkami”, które najczęściej uwydatniają się w narożnikach oczu. Są one efektem naturalnych ruchów mięśni twarzy, szczególnie u osób z bogatą ekspresją, które często się śmieją czy mrużą oczy. Na czołach tych osób mogą również zacząć pojawiać się poziome linie, co nadaje wygląd zdziwienia. W tym okresie zmarszczki te są jeszcze powierzchowne i znikają, gdy twarz jest w stanie relaksu.
Między 30. a 40. rokiem życia zmarszczki mimiczne zaczynają być bardziej stałe i widoczne. Głęboka bruzda między brwiami może nadawać twarzy surowy wygląd, podczas gdy linie na czołach mogą sugerować zdziwienie lub troskę. To także czas, kiedy stają się bardziej widoczne linie, które świadczą o stopniowym utracie elastyczności skóry, jak np. bruzdy nosowo-wargowe. Zmarszczki wokół oczu również stają się bardziej zaznaczone.

W wieku ok. 50 lat na twarzy mogą pojawić się tzw. “chomiki”, czyli głębokie bruzdy nosowo-wargowe, a także linie marionetek, które mogą sprawić, że twarz wygląda na zmartwioną lub zmęczoną. W tym wieku często uwidaczniają się także zmarszczki na szyi – tzw. obręcze Wenus oraz zmiany na dekolcie, szczególnie u osób, które nie chroniły właściwie skóry przed słońcem. Zmiany w strukturze skóry mogą być szczególnie dynamiczne podczas menopauzy z powodu spadku poziomu estrogenów.
W zaawansowanym wieku (ok. 60. roku życia) skóra staje się cieńsza, a utrata tkanki podskórnej może prowadzić do pojawienia się zmarszczek atroficznych i grawitacyjnych, które są widoczne jako zwisające policzki oraz bardziej wyraźna “dolina łez”. Zmarszczki palacza mogą stać się bardziej widoczne, a u osób, które często eksponowały skórę na działanie promieni słonecznych, skóra może wykazywać widoczne uszkodzenia w postaci sieci głębokich bruzd i fałd.

Jakie są rodzaje zmarszczek?

Zmarszczki mimiczne są efektem wielokrotnych skurczów mięśni twarzy (wykonujemy ich nawet 15 tysięcy dziennie) Najczęściej ujawniają się one w przedziale wiekowym 25-30 lat. Na początku mają one charakter dynamiczny, ale z upływem czasu ewoluują w zmarszczki permanentne. Najczęściej występują na czole (poziome linie, lwia zmarszczka), wokół oczu (tzw. kurze łapki) oraz nad ustami (tzw. zmarszczki palacza). Obszar wokół oczu jest na nie szczególnie narażony, ponieważ jest to jedna z najbardziej mobilnych partii naszej twarzy. Mięśnie okrężne oka, odgrywające rolę m.in. w opuszczaniu brwi, ruchach powiek i mruganiu, kurczą się przy każdym uśmiechu oraz w reakcji na intensywne światło słoneczne.

Z racji, że skóra w tym miejscu jest delikatna i skłonna do przesuszenia, kurze łapki mogą się szybko utrwalać. Zmarszczki wyraziste często wpływają na odbiór naszej osobowości przez innych – poziome linie na czole mogą sugerować wieczne zaskoczenie lub zmartwienie, a bruzda lwia może nadawać twarzy surowy wyraz. Często to nie koresponduje z faktycznym usposobieniem danej osoby.

Skuteczną metodą niwelowania zmarszczek wyrazistych jest zabieg z użyciem toksyny botulinowej, która hamuje przekazywanie impulsów między nerwem a mięśniem odpowiedzialnym za dany ruch twarzy. Odpowiednio przeprowadzony zabieg nie powinien jednak “zamrażać” twarzy, a dawać naturalny efekt.

Zmarszczki grawitacyjne pojawiają się w okolicy 40-45 lat życia, co jest powiązane z naturalnym procesem starzenia się skóry. Skóra traci swoją elastyczność i poddaje się siłom grawitacji, co prowadzi do obniżania się tkanki – w ten sposób formują się i utrwalają głębokie linie nosowo-wargowe, zmarszczki policzkowe czy tzw. linie marionetki. Problem ten jest szczególnie widoczny u osób, które naturalnie mają więcej skóry na twarzy (o pełniejszych kształtach) lub tych, które przeszły zabiegi nadmiernego wypełniania tkanek, np. kwasem hialuronowym. Z biegiem czasu ubytek tkanki tłuszczowej powoduje, że skóra zaczyna gwałtownie opadać, tworząc charakterystyczne zagłębienia. Głębokie bruzdy można efektywnie wypełnić z umiarem kwasem hialuronowym, a także sprawdzą się metody oraz kosmetyki biostymulujące – te, które stymulują naturalną produkcję kolagenu, regenerując strukturę podtrzymującą skórę.

Za powstawanie zmarszczek słonecznych odpowiada negatywny wpływ promieni słońca, które nie tylko uszkadzają struktury kolagenu, ale również przyczyniają się do wiotczenia i przesuszenia skóry. Często przyjmują formę drobnej siateczki, której często towarzyszą przebarwienia. Są one charakterystyczne dla takich obszarów jak szyja i dekolt – skóra w tych miejscach wydaje się matowa i szorstka w dotyku. Tego rodzaju zmarszczki mogą pojawić się już po bezpośredniej ekspozycji na słońce – by zapobiec ich dalszemu utrwalaniu, należy zadbać o intensywne nawilżenie i odżywienie skóry po okresie letnim. Bardzo skutecznym zabiegiem okazuje się tu być mezoterapia igłowa, a także ważne jest używanie preparatów intensywnie nawilżających w codziennej pielęgnacji.

Zmarszczki nocne powstają w wyniku długotrwałego ucisku skóry twarzy podczas snu. Stąd też często są asymetryczne, np. pojawiają się po jednej stronie twarzy, w zależności od przyjętej pozycji podczas odpoczynku. Najczęściej są to zmarszczki pionowe i skośne w okolicach oczu (na linii skroni), na czole, policzkach oraz na szyi i dekolcie. Uznaje się, że najkorzystniejsza dla zachowania gładkiej skóry jest pozycja na plecach. Spanie na boku, a w szczególności na brzuchu, wiąże się z uciskaniem części twarzy w poduszkę, co prowadzi do formowania zagnieceń i fałd skóry. U młodych osób zmarszczki te zazwyczaj wygładzają się w ciągu dnia. Niestety, z upływem lat ta zdolność regeneracji maleje, a linie stają się trwalsze. Warto więc zastanowić się nad zmianą zwyczajów sennych i spać częściej na plecach. Ważne jest również, by poduszka nie była zbyt wysoka – spanie z pochyloną głową może przyczyniać się do marszczenia skóry na szyi ( „obręcz Wenus”).

Zmarszczki atroficzne są efektem utraty objętości tkanki pod wpływem gwałtownego obniżenia się poziomu estrogenów, które często występuje w okresie menopauzy. W rezultacie, granica między warstwami skóry staje się mniej ostra i dochodzi do ograniczenia przepływu składników odżywczych do głębokich partii skóry, co może sprawiać wrażenie cery szarej i wyglądającej na znużoną. Dochodzi do zmniejszenia aktywności komórek zwanych fibroblastami, a także do produkcji mniejszej ilości istotnych składników skóry takich jak kolagen, elastyna czy kwas hialuronowy. Skutkuje to cieńszą skórą o obniżonej elastyczności i rozciągliwości, a także zanikaniem warstwy tłuszczowej. Efektem mogą być wklęsłe policzki, obwisłe partie zwane potocznie “chomikami” oraz zanik objętości ust. Na skórze pojawiają się także głębokie wgłębienia oraz linie i bruzdy, które szybko stają się permanentne.

Zmarszczki elastotyczne są rezultatem degeneracji włókien elastynowych, co najczęściej wynika z wieloletniej ekspozycji na słońce. Charakterystyczne dla tego rodzaju zmarszczek są zagniecenia, deformacje, pogrubienia i nierówności powierzchni skóry, które zazwyczaj pojawiają się po przekroczeniu 50. roku życia. Zmarszczki te są głębokie i często rozciągają się na duże obszary skóry, które najczęściej były wystawione na działanie promieni UV, jak na przykład na policzkach, dekolcie, dłoniach, czy karku. Są one bardzo trudne do zredukowania.

Zmarszczki a miejsce występowania

Linie mimiczne wokół oczu – “Kurze łapki” – to zmarszczki promieniste układające się wokół zewnętrznych krawędzi oczu, wynikające z aktywności mięśnia okrężnego oczu, który jest często angażowany podczas uśmiechania się lub mrużenia oczu. Delikatna skóra w tej okolicy szybko odzwierciedla często powtarzane przez dzień ekspresje, co sprawia, że “kurze łapki” mogą być naszymi pierwszymi widocznymi zmarszczkami, pojawiającymi się często w okolicach 30. roku życia, zwłaszcza u osób o wyrazistej mimice twarzy. Zdarza się, że dodają one twarzy charakteru, zwłaszcza przy uśmiechu.

Zmarszczki palacza często są nazywane “kodem kreskowym”, gdyż te pionowe linie formują się wokół ust, szczególnie nad górną wargą, przypominając zaciśnięcie ust do gwizdania, palenia papierosa czy picia przez słomkę. Są widoczne nie tylko u osób palących, ale wśród palaczy pojawiają się wcześniej z powodu częstego przyjmowania przez usta charakterystycznego kształtu oraz szybszego procesu starzenia się skóry. Początkowo mają charakter zmarszczek mimicznych, lecz z czasem, wraz z postępującą atrofią skóry wokół ust, stają się bardziej trwałe.

Fałdy boczne twarzy – marionetki – to fałdy biegnące od kącików ust w dół, pojawiające się około 50. roku życia, które mogą nadać twarzy zamyślony wyraz. Są one bardziej powszechne u osób z pełniejszymi policzkami i mniej wyrazistymi kośćmi policzkowymi, wynikające z utraty objętości podskórnej i grawitacyjnego opadania tkanki.

Lwia zmarszczka to pionowe linie, pojawiające się równolegle między brwiami, często rozpoczynając się przy nasadzie nosa. Są one związane z mimiką, a dokładniej z częstym marszczeniem brwi. Na początku są mniej zaznaczone i zanikają, kiedy brwi są w stanie relaksu, jednak w miarę upływu czasu mogą stać się permanentne, nadając twarzy surowości.
Zmarszczki królicze to zmarszczki mimiczne umiejscowione po bokach nosa, powstające w wyniku częstego marszczenia nosa. Zazwyczaj są one widoczne u osób z alergiami lub u osób nadmiernie wrażliwych na światło słoneczne, często występują w połączeniu z “kurzymi łapkami”.

Bruzdy nosowo-wargowe to linie biegnące od boków nosa do kącików ust, które zazwyczaj stają się widoczne w okolicach 35-40 lat. Związane są z opadaniem policzków i formowaniem się “chomików”, co pogłębia się wraz z wiekiem. Szybkość pojawiania się tych bruzd zależy od stanu skóry, genetyki, ekspresji twarzy, a nawet od wahań wagi ciała – luźna skóra może uwydatnić te zmarszczki.

Obręcze Wenus to poziome bruzdy i linie na szyi, które z biegiem lat stają się bardziej widoczne. Ich powstawanie jest wspomagane przez częste pochylanie głowy, na przykład podczas korzystania z urządzeń mobilnych, co prowadzi do ich coraz większej widoczności u osób młodszych. Obręcze Wenus mogą być trudne do zredukowania, lecz odpowiednia terapia antystarzeniowa skoncentrowana na zwiększaniu gęstości skóry, wraz z profilaktyką, może pomóc w ich minimalizacji.

Dolina łez to specyficzny rodzaj głębokiej bruzdy, wynikającej z zapadania się skóry pod oczami. Linia ta rozciąga się ukośnie od wewnętrznego kącika oka w stronę środka policzka, naśladując ścieżkę łzy. U niektórych osób dolina łez może przebiegać równolegle do bruzd nosowo-wargowych, co może sprawiać wrażenie zmęczonej i smutnej twarzy.

Usuwanie zmarszczek Kraków

W Specjalistycznym Instytucie Medycznym SIM-MED w Krakowie zajmujemy się profesjonalną terapią i usuwaniem wszystkich omawianych rodzajów zmarszczek. Nasi lekarze, wykorzystując najnowocześniejsze metody oraz indywidualnie dopasowane programy leczenia, (takie jak na przykład: laserowe usuwanie zmarszczek lub wypełnianie zmarszczek kwasem hialuronowym) pomagają przywrócić skórze młodzieńczy wygląd i zdrowie. Serdecznie zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z naszymi specjalistami lub do skorzystania z łatwej i wygodnej rezerwacji online!